Stoa felsefesinin önde gelen isimlerinden olan Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un “Kendime Düşünceler” isimli eserinden 10 sözünü sizin için derledik.
1 – Hiç kimse, her şeyin etrafında dolaşan ve şairin dediği gibi “yerin altında ne olduğunu araştırandan” yalnızca kendi içindeki ilahi zekâya uymanın ve ona gerçek bir saygı göstermenin yeteceğini idrak edemeyip, etrafındakilerin yaşamını tahmin etmekle uğraşandan daha zavallı değildir.
2 – Aşağılıyorsun, bizzat kendini aşağılıyorsun ruhum! Kendini onurlandıracağın zaman gelip geçiyor. Çünkü herkesin tek bir yaşamı vardır ve seninki hemen hemen tamamlandı; kendine saygı duyan biri değil, diğer insanların ruhlarında kendi mutluluğunu arayan birisin.
3 – Başkalarının verdiği imkânla ışık saçan biri olma, başkalarının yardımıyla elde edilecek sükûnete ihtiyaç duyma. Özetle bir adamın kendi başına dik durması gerekir, dik tutulması değil.
4 – Kesinlikle gerçekleştirmek istediğin şeyler için hızlan, boş umutları defet, eğer kendinle ilgiliysen, hala mümkünken kendi yardımına kendin koş.
5 – Öldüğünde başkalarının senin hakkında ne söyleyeceklerini dert etmekten, doğanın sana şimdi bahşettiklerini umursamıyorsun.
6 – İşin özü yaşam kısadır. Şu anı ihtiyatla ve adaletle işe yarar bir şekilde kullan. Rahatlarken bile makul ol.
7 – Sana özgü, içinde zaten olan samimiyet, ağırbaşlılık, şikâyet etmeme, azla yetinme; hazlardan kaçınma, yazgına düşünlerden şikâyet etmeme, azla yetinme; nazik, özgür gayretli birisi olma, gevezelik etmeme, düşüncelilik gibi özelliklerini açığa çıkar.
8 – Neyi sık sık düşünüyorsan, aklın da ona benzer bir şey olacaktır: Çünkü ruhu dolduran düşüncelerdir.
9 – Konuşurken ağzından çıkan sözlere ve her hareketinin doğuracağı sonuçlara dikkat et. İkincisinde, hangi amacı taşıdığını baştan gör, ilkindeyse sözlerinin ne anlama geldiğini bil.
10 – İşlerini ağırdan alma; sözlerinde bulanık, düşüncelerinde kararsız olma. Ruhun her seferinde ne kendi içine kapansın, ne de dışarıya taşsın; sen de yaşamında yalnızca işle meşgul olma.
