Bu içerik, Aslıhan Aksakal tarafından hazırlanmıştır.
| Bu içerik, misafir yazar tarafından hazırlanmıştır. Siz de Tarih-i Kadim’de kendi içeriğinizi paylaşmak istiyorsanız tıklayın. |
Osmanlı İmparatorluğu’nun onuncu padişahı Kânunî; “Muhibbî” mahlasında, klasik edebiyat tarzıyla şiirler kaleme almıştır. Dört bin küsur şiire sahip Muhibbî’nin, devrine göre sade bir dili ve halk söyleyişiyle bezenmiş bir üslubu vardır. Divanının nüshaları yirmi civarındadır ve hepsi tezhiplerle süslenmiştir.
Kânunî Sultan Süleyman’ın tahtta olduğu dönemde devlet siyasi yönden de edebiyat-kültür yönünden de parlak bir dönem geçirmiştir. Türk edebiyatının ilk tezkireleri ona sunulmuş; Fuzûlî, Bâkî gibi büyük şairlerin himayeliğini yapmıştır. Kendinden önceki şairleri bolca okuduğu söylenen Muhibbî kendinden sonra gelen şairler üzerinde tesirli olmuştur. Muhibbî’nin Dîvânı’ndan altı beyit örneği:
1 – “‘Işḳı Ferhād-ıla Mecnūn’a n’içün teslīm idem
Biri bir dīvāne biri bir ‘Arab ‘üryānıdur”
Aşkı Ferhat ile Mecnun’a neden teslim edeyim; biri bir delidir biri bir Arap çıplağıdır (fakiridir).
2 – “Ġamzeñ okı gelmeyince cān pervāz eylemez
Dōstum nāveklerüñ oldı per ü bālüm benüm”
(Senin) gamzenin oku (denk) gelmeyince can uçmaz; kolum kanadım benim, (senin) okların dostum oldu.
3 – “Her ne ḥükm itse revādur cānuma
Ben kulam ol pādişāhumdur benüm”
(O) hangi kararı verirse canım (için) uygundur; ben (bir) kulum, o benim padişahımdır.
4 – “Kellesin kaldurmaga yirden ‘adūnuñ her zamān
Komaz elden nīzeyi ḥāżır tutar her birümüz”
Düşmanın kellesi yerden kaldırılmasın; her birimiz her zaman mızrağı hazır tutar, elden bırakmayız.
5 –“Servi kimdür beñzeden ḳaddüñe kim reftārı yok
Ġoncayı agzuña kim teşbīh ider güftārı yok”
Boyuna serviyi benzeten kimdir (servinin) yürüyüşü yok, goncayı ağzına kim benzetir (goncanın) sözü yok.
6 – “Cihān mülkine şāh olmak gerekmez baña ‘ālemde
Muḥibbī kapuña ḫiẕmet ider kemter ‘abīd olsun”
Bana dünyada cihan malına şah olmak gerekmez, Muhibbî kapına hizmet eden değersiz bir kul olsun.
Kaynakça
- Kânunî Sultan Süleyman, “Muhibbî Dîvânı Bütün Şiirleri”, c. I, Haz. Kemal Yavuz, Orhan Yavuz, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2016.