Osmanlı Şenliklerinde Ağaç Süsleme: Balmumundan Nahil Ağacı

Bu içerik, Aslıhan Aksakal tarafından hazırlanmıştır.

Bu içerik, misafir yazar tarafından hazırlanmıştır. Siz de Tarih-i Kadim’de kendi içeriğinizi paylaşmak istiyorsanız tıklayın.

Nahil kelimesi Arapçadır ve aslı hurma ağacı anlamına gelen “nahl”dır. Kelime halk arasında dile uydurulup nahil, nakl, nakıl, nahıl şekillerine girmiştir. Nahil; evlilik ve sünnet düğünü gibi düğünler, birtakım şenlikler için hazırlanan, ağaç şeklinde oluşturulan, balmumundan yapılan, üzeri belirli şeylerle süslenen süslü yapılardır. Taşınarak götürüldükleri için bu yapılara “nahl-i revan” adı da verilmiştir.

Nahil ağacının ne ile ve nasıl süsleneceği, hazırlayanın maddi durumuna bağlı olarak değişmiştir.

Şehzadelerin sünnet düğünleri veya padişahın kız kardeşlerinin evliliklerinde hazırlanan nahillerin boyutu çok büyük olup; süsleri ise gümüş, altın gibi değerli madenlerle kaplanmış veya değerli taşlardan meydana gelmiştir. Büyük nahillerin sokaklardan geçmesi zor olduğundan, yeniden yaptırmak ve ev sahibine para vermek suretiyle evler yıktırılmıştır. Padişah I. Ahmed’in 1612 yılında gerçekleştirilen çifte düğün şenliğinde otuz kadar ev yıkıldığı bilinmektedir. Böylelikle sokaklara sığmayacak kadar büyük olan nahillerin taşınması sağlanmıştır. Evliya Çelebi bu nahilleri iki yüz kişinin taşıdığını Seyahatnamesi’ne kaydetmiştir.

Birkaç kişinin taşıyabileceği küçük nahiller de hazırlanmıştır.

Sarayda hazırlanan nahiller değerli taşlarla, kıymetli madenlerle süslenirken, gelir durumu buna yetmeyenler nahilleri meyvelerle, çiçeklerle, balmumundan yapılmış süs malzemeleriyle süslemiştir.

Farklı yörelerde hala yapımına devam edilen nahile her yöre ayrı bir anlam vermiştir.

Nahil ağacı geleneği etrafında birtakım adetler oluşturulmuştur. Geleneği her yöre kendine göre yorumlamış, her bölge kendi hafızasındaki birikime göre değişik adetler oluşturmuştur. Bir yörede nahili sadece kız evi hazırlarken başka bir yörede hem erkek evi hem kız evi nahil süslemesi yapmıştır.

Kaynakça

  • Nutku, Özdemir, “Nahil”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 32, İstanbul, 2006, s. 299-300.