Haçlılar ve Haçlı Seferleri Hakkında Yapılmış 10 Tablo

Bu içerik, Abdurrahman Onur Çalışır tarafından hazırlanmıştır.

Batı’da Haçlılara ve Haçlı Seferleri’ne olan ilgi özellikle Avrupalıların Ortadoğu’ya yönelik sömürge faaliyetleri neticesinde kayda değer bir artış göstermiştir. Bu ilgi; yazın dünyasında romanlar, kaynak neşirleri ve araştırma eserlerinin pirimitif örnekleriyle kendisini gösterirken, sanatta da tablolarda yankısını buldu. Bu sanatçılar tarafından yapılan tabloların çoğunluğunda Haçlılar, romantizmin ve milliyetçiliğin renkleriyle boyanırken, Müslümanlar Oryantalist kalıplarda içerisinde yer almaktadır. Bu içeriğimizde sizler için Haçlılar Çağı’nın çeşitli dönemlerini konu edinen 10 tabloyu derledik. İyi incelemeler.

Haçlılar ve Haçlı Seferleri gibi konuları da içeren Ahmet Deniz Altunbaş ve Doğan Mert Demir röportajlarımızı da Youtube kanalımız üzerinden izleyebilirsiniz.

Not: Görsellerin yüksek çözünürlüklü versiyonlarını açıklama kısımlarında bulabilirsiniz.

1 – Antakya Surları Dibinde Savaş, Frédéric Henri Schopin, 19. Yüzyıl.

Birinci Haçlı Seferi‘nin kilit noktası, Antakya’da yapılan mücadeledir. Ortalama 8 ay süren bu yıpratıcı kuşatma seferin kaderini belirlemiştir. Bu tabloda da bu mücadelenin bir safhası resmedilirken sağ alt köşede rahatlığıyla arz-ı endam eden bir “Doğulu” tasviri, sanatçı üzerindeki Oryantalizm’in etkisini göstermektedir.

2 – Kral I. Baldwin Yafa Savaşı’nda, Henri Auguste Calixte Serrur, 1844, Versailles Müzesi – Fransa

Birinci Haçlı Seferi sonrasında Doğu’da kurulan en önemli devlet Kudüs Krallığı idi. Bu devletin ilk kralı olan I. Baldwin, Selçukluların yanı sıra Fatımîlere karşı da sıkı bir mücadele içerisindeydi zira krallığın Avrupa ile bağlantısını sağlayacak olan sahil kentleri çoğunlukla Fatımîlerin elindeydi. Bu tabloda Kral I. Baldwin, Fatımîlere karşı yenildiği II. Remle Savaşı sonrasında sığındığı Yafa şehrinin önlerinde onları mağlup ederken resmedilmiş.

3 – Clairvaux Manastırı Başrahibi Bernard İnsanları İkinci Haçlı Seferi’ne Çağırıyor, Emile Signol, 19. Yüzyıl.

Halep ve Musul Selçuklu Atabeyi İmadeddin Zengî 1144’te Urfa’yı alarak kurulan ilk Haçlı devleti olan Urfa Kontluğu’na büyük bir darbe indirmiş ve bunun neticesinde Haçlılar Avrupa’daki dindaşlarından yardım istemişlerdi. Bunun ardından Papa III. Eugenius tarafından ilan edilen İkinci Haçlı Seferi‘ne her tabakadan insanları teşvik etmek üzere dönemin ünlü hatiplerinden Clairvaux Manastırı Başrahibi Bernard görevlendirilmişti. Bernard vazifesini o kadar iyi yerine getirecekti ki, sefere çıkmaya niyeti olmayan Almanya Kralı III. Conrad dahi onun kendi huzurunda yaptığı bir konuşma neticesinde gözyaşları içerisinde sefere çıkmayı kabul edecekti. Bu tabloda Bernard’ı, iş üstünde, halka vaaz verirken ve kalabalığı da bu vaazdan etkilenirken görüyoruz.

4 – Montgisard Muharebesi, Charles Philippe Larivière, 19. Yüzyıl.

Mısır Sultanı Selâhaddîn Eyyûbî, 1177 yılında Kudüs Krallığı topraklarına bir akın düzenledi. Ancak istihbarat eksikliğinden ötürü, Montgisard mevkiinde Kral IV. Baldwin komutasındaki Kudüs Krallığı ordusu tarafından baskına uğratılarak büyük bir yenilgi aldı, sağ kalanlarla birlikte Kahire’ye güçlükle döndü. Selâhaddîn bu mağlubiyetten dersini o kadar iyi almıştı ki bir daha hazırlıksız yakalanmayacaktı ve Haçlılara karşı verilen mücadelede Mısır gibi uzak bir coğrafya yerine daha uygun olan Suriye’yi harekat merkezi olarak kullanacaktı.

5 – Sultan Selâhaddîn ve Kudüs Kralı Lüzinyanlı Guy Hıttin Savaşı Sonrasında, Said Tahsin, Şam, 1954.

Sultan Selâhaddîn Eyyûbî, Mısır’da ve Suriye’de hakimiyetini sağlamlaştırdıktan sonra Haçlılarla olan mücadelesine yöneldi. 1187 yılında da Remle’yi almak üzere kuşatmaya başladı. Bunun üzerine Remle’yi kurtarmak üzere yola çıkan Kral Guy komutasındaki Kudüs Krallığı ordusunu yorgun ve susuz bir halde Hıttin’de kıstırdı. Savaşta Kral Guy ele geçirildi ve krallık ordusunun neredeyse tamamı yok edildi. Bu zafer Selâhaddîn Eyyûbî’ye Kudüs’ün fethinin de yolunu açacaktı. Bir Arap sanatçının bu tablosunda Hıttin Savaşı‘nda Kral Guy’in teslim oluşu resmedilmiş. Sancakların üzerindeki ‘Mısır kartalı’ oldukça modern bir dokunuş olarak gözüküyor.

6 – Akka’nın Fransa Kralı II. Philip ve İngiltere Kralı I. Richard’a 1191’de Teslim Olması, Merry-Joseph Blondel, 19. Yüzyıl.

Akka şehri Hıttin Savaşı sonrasında Sultan Selâhaddîn Eyyûbî tarafından ele geçirildi ancak 1189’da Kral Guy tarafından kuşatıldı. Bunun üzerine Selahaddin Eyyübî de kentin dışında kamp kuran Haçlı ordusunu kuşatmaya başladı. 2 yıl boyunca süren ve Ortaçağ’ın uzun soluklu kuşatmalarından birisi olan Akka Kuşatması’nın kilidini, Haçlılara yardıma gelen Üçüncü Haçlı Seferi ordusu açacaktı.

7 – Dördüncü Haçlı Seferi Ordusunun 1204’te İstanbul’u Ele Geçirişi, Eugène Delacroix, 1840.

Üçüncü Haçlı Seferi, Haçlılara Akka ile Yafa şehirlerini kazandırdıysa da nihai hedef olan Kudüs ele geçirilemedi. Bunun üzerine Papa III. Innocent tarafından yeni bir Haçlı seferi ilan edildi. Bu sefere çoğunluğunu Fransa Krallığı’ndan gelen baronlar yanıt verdi. Kudüs’e gidiş içinse Venediklilerle anlaşma yapıldı. Fakat daha seferin başında Haçlı ordusu, Macaristan Krallığı’na ait Zara şehrini yağmaladı. Almanya’ya sığınmış olan Bizans prensi Aleksios’un, babasını ve kendisini tahta geçirmeleri karşılığında sunduğu vaatleri kabul eden Haçlılar soluğu İstanbul surları önünde aldılar. Neticede Genç Aleksios ve babası Isaakios tahta geçirildi lakin Aleksios vaatlerini gerçekleştirmeyip, şehirde çıkan bir isyanda öldürülünce Haçlılar kenti ele geçirmeye karar verdiler. Nisan 1204’te başardılar da. 56 yıl sürecek olan Latin İmparatorluğu’nu kurdular lakin İstanbul’u da yağmaladılar.

8 – Beşinci Haçlı Seferi Ordusunun 1219’da Dimyat’a Saldırması, Cornelis Claesz van Wieringen, 17. Yüzyıl.

Dördüncü Haçlı Seferi’nden itibaren Haçlılar, “Kutsal Topraklar” dedikleri Kudüs ve çevresini Müslümanlardan almak için Eyyûbîlerin merkezi olan Mısır’ı hedef aldılar. Dimyat ve İskenderiye şehirleri Kahire’ye giden yolda ilk basamaklardı. Beşinci Haçlı Seferi’nin hedefi de Dimyat oldu. Tabloda kentin limanını ele geçirmek üzere Haçlıların liman kulesine yaptıkları saldırı resmedilmiş.

9 – Fransa Kralı IX. Louis Dimyat Önlerinde Karaya Çıkıyor, Georges Rouget, 19. Yüzyıl.

Kudüs’ün 1229’da Haçlıların eline antlaşma ile yeniden geçmesi her ne kadar Katolikleri bir nebze mutlu etse de şehir 1244 yılında Mısır Eyyübîlerinin müttefikleri olan Harezm kuvvetleri tarafından ele geçirilip yağmalandı. Bu durumun üzerine yeni bir Haçlı seferi ilan edildi ve Yedinci Haçlı Seferi’nin lideri de Fransa Kralı IX. Louis’di. Kralın hedefi Mısır’ı ele geçirmekti. Dimyat’ı ele geçirmeyi başardı ancak Kahire’ye giden yolda ordusu mağlup edildi ve kendisi Eyyûbîlere esir düştü.

10 – Bir Haçlının Dönüşü, Karl Friedrich Lessing, LVR Müzesi, Bonn – Almanya, 1835.

Fransa Kralı IX. Louis liderliğindeki Yedinci Haçlı Seferi, son büyük Haçlı seferiydi. Memlükler, 1250 yılında Mısır’da iktidarı ele geçirdiler ve Moğollar ile Haçlılara karşı mücadeleye giriştiler. Özellikle Sultan Baybars ve Sultan Kalavun devrinde Doğu’daki pek çok Haçlı kalesi ele geçirildi. Son büyük darbe ise 1291 yılında Sultan el-Eşref Halil tarafından Akka’nın alınmasıyla indirildi. O tarihten sonra bir daha Suriye’de Haçlılar görülmediler. Bu duruma atfen, resimde yorgun bir Haçlı askerinin memleketine dönüşü resmedilmiştir.