Tarihsel süreçte ve özellikle Osmanlı döneminde Anadolu, dünyanın farklı bölgelerinden gezginlerin uğrak noktası olmuştur. Bu coğrafyaya gelen gezginler, yaşadıklarını ve gözlemlerini farklı başlıklar altında eserleştirmişlerdir. Bu içeriğimizde, İngiliz gezgin Lucy Garnet gibi gezginlerin gözünden Türk aile yapısını konu aldık.
1 – Türk aile yapısında kadınların çocuklarına çok düşkün oldukları söylenir. On iki yaşına gelinceye kadar çocukların üzerine fazlasıyla titrediklerine dikkat çekilmiştir.
Bazı gezginler bu durumu eleştirmiş, kadınların çocuklarına fazla düşkün olmalarının hatalı olduğunu dile getirilmiştir. Mesela XVI. yüzyılda Anadolu’yu gezen gezginlerden Guillaume Postel ve Andres Laguna, ziyaret ettikleri hiçbir yerde Türkler kadar çocuklar üzerine titreyen bir halka rastlamadıklarını ifade etmektedirler.
2 – Gezgin Burnaby ise Anadolu’yu ziyareti sırasında Türk annelerinin çok cahil olduğunu söyler. Bu yüzden çocuklarını iyi eğitemediklerini, çocuklarının yarım yamalak bir eğitim aldığından bahseder.
Ayrıca Türk erkeklerinin eşlerini seçerken marifetlerinden daha ziyade dış görünüşlerine baktıklarını bildirmektedir.
3 – Gezgin Ramsay’ın izlenimlerine göre; Anadolu’da bazı köylerde kadınlar yüzleri açık gezip erkeklerle beraber oturup konuşabilirler. Ancak Türk köylerinde kadınlar dışarıya karşı çok kapalıdırlar.
Ona göre bu alışkanlık Araplardan veya kadınların saklanmayı adet edinmiş Rumlardan gelmiş olsa gerektir. Çünkü eski Türklerde kadınlar erkekler kadar serbesttir. Gezgin, göçebelerde kadınların çok daha serbest olduğunu belirtmektedir. Bu kadınların yabancı erkeklerle dahi konuşmaktan çekinmediklerini söyler.
4 – İngiliz gezgin Lucy Garnet, kadınların kocalarının müsaadesi dahilinde alışverişe çıktıklarını söyler.
Yürüyüşe veya arkadaş ziyaretine gidebilen Türk kadınlarının eve eşlerinden önce dönme gibi bir alışkanlıklarının olduğunu, bu durumun ise Avrupalılar tarafındantakdirle karşılandığını ifade etmektedir.
5 – Gezginler boşanma hususunda da görüş bildirmişlerdir.
Örneğin Flemenk gezgin ve diplomat Busbecq’e göre, boşanma konusunda erkeklere daha fazla hak tanınmıştır. Ancak erkeğin eve yeterince nafaka getirmemesi ya da anormal zevkler istemesi, kadınlar açısından boşanma sebebi sayılabilmekte idi. Gezgin Madden’e göre ise, Türkiye’de kadınlar tek bir sebepten dolayı boşanma talep edebilirken, erkeğin talep hakkı çeşitlidir.
Yararlanılan Kaynak
Gürsoy Şahin, İngiliz Seyahatnamelerinde Osmanlı Toplumu ve Türk İmajı, Gökkubbe