Bu içerik, Aslıhan Aksakal tarafından hazırlanmıştır.
Bu içerik, misafir yazar tarafından hazırlanmıştır. Siz de Tarih-i Kadim’de kendi içeriğinizi paylaşmak istiyorsanız tıklayın. |
Dede Korkut Kitabı, Türk kültürünü içeren en önemli eserdir. Büyük bir Oğuzname’den koptuğu düşünülen hikayelerin yazıya geçiriliş tarihi XV. yüzyıl olarak tahmin edilir. Metinlerin söylenmeye başlandığı tarih ise barındırdığı unsurlar bakımından V. yüzyıl olarak düşünülür. Türk kültürünün hazinesi Dede Korkut Kitabı’nda, kadınların konumuna dair de epey bilgi vardır. Dede Korkut’taki kadınların çoğunda öğüt veren, öfkeyi söndürmeye çalışan, muhatap olduğunu mantıklı düşünmeye çağıran bir kişilik görülür.

Dede Korkut Kitabı’nda yaşanılan çağ ve içinde bulunulan medeniyet doğrultusunda kadınların en önemli özelliği kahramanlıklarıdır.
Hikayelerde kadın-erkek ilişkilerinde bir aşk, sevgi meselesinden ziyade cesaretin, atılganlığın önemi vardır. Alp tip, kahramanca davranabilen bir kadınla evlenmek ister. Aynı zamanda kahramanlık gösteren kadınlar da yaşamını geçireceği erkeğin alp olmasını bekler, onun kahramanlığını sınayacak imtihanlar düzenler.

Dede Korkut Hikayelerinde aile kurumunun oldukça değerli bir yeri vardır.
Ailede anne ile oğul arasında kurulan sevgi bağı neticesinde anne zor durumlarda harekete geçer; oğlunun esirlikten kurtulmasını, ölümden dönmesini sağlar. Buna karşılık oğlun da anneye bağlılığını gösteren pek çok örnek, hikayelerde mevcuttur. Anne ve oğul birbirlerine karşı korumacı bir tavırdalardır.

Dede Korkut’un ev bakımını temel alarak sınıflandırdığı dört kadın tipi vardır:
“Solduran sop” sürekli gezen, yüzünü yıkamadan fazlaca yemek yiyen, eşine bedduada bulanan tiptir. “Dolduran top” yüzünü yıkamadan oradan oraya gezerek dedikodu yapan, evinin düzenini sağlayamayan kadın tipidir. “Ne söylersen bayağı” cimri, memnuniyetsiz kadın tipidir. “Evin dayanağı” denilen kadın tipi ise eve gelen misafirlere ikramlarda bulunan, eli açık, becerikli kadın tipidir. Bu kategorizasyonun, konargöçer Türk geleneklerinin yaşatıldığı zamana ait olmadığı açıktır. Kadın tipinin kahraman, alp duruşundan; sadece evle nasıl ilgilendiğine bakan bir anlayışa geçiş, elbette ki medeniyet değişikliğinden kaynaklıdır.
Kaynakça
- Kaplan, Mehmed, “Dede Korkut Kitabı’nda Kadın” içinde, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2017.
Yanıtla