Bu içeriğimizde, Haçlılara karşı büyük mücadeleler veren Nureddin Mahmud Zengi hakkında, Ketebe Yayınları’ndan çıkan ve geniş bilgilere yer veren “Nureddin Mahmud Zengi” isimli eserden 10 alıntı derledik. İyi okumalar dileriz.
1 – Nureddin’in bu akınıyla, babasının Urfa’yı fethetmesiyle en ağır darbesini alan Urfa Haçlı Kontluğu böylelikle tarihe karıştı.
Üzerinde bulunduğu coğrafyanın siyasi haritasında bir daha geriye döndürülmeyecek yeniliklere yol açtı ve geleceği şekillendirecek bir değişimin önünü açtı.
2 – Kılıç Arslan ile arasındaki ilişkiyi Nureddin için sorun hale getiren olay şu idi:
Onun güneye açılırken kuzey Haçlılarını durduracak bir müttefikten yoksun kaldı. Bundan dolayı Kudüs Krallığı üzerine zamana yayılan ve kalıcı toprak kazanımıyla neticelenen akınlar düzenleyemedi. Kılıç Arslan için ise babasının Nureddin’le kuruduğu ilişkiyi sürdüremeyince Manuel gibi hareket kabiliyeti yüksek bir Bizans İmparatorluğu karşısında dururken güçlü bir müttefikten yoksun kaldı.
3 – Trablus kontu Raymond da yanında esir olarak bulunmaktaydı.
O devirde İslam dünyasının en güçlü hükümdarı olarak tasvir edilirdi. Sadece Kudüs’ü değil, İstanbul’u da yakın bir hedef olarak gündemine almayı rasyonel bulmuştu.
4 – Nureddin Zengi’nin kaynaklardaki tarifi:
Uzun boylu, esmer, bakışı sevimli, alnı geniş, köse idi. Çenesi dışında yüzünde kıl olmayan bir kişi olarak tarif edilmektedir. Son olarak yetenekleri, cesareti, dindarlığı ve güzel karakteri ile övülür.
5 – Nureddin Zengi’nin üç evlilik yaptığı bilinmektedir.
Bunlardan biri Türkiye Selçuklu Sultanı I. Mesud’un kızı Selçuka Hatun’la yaptı. Selçuka Hatun’la yapılan evlilikle Halep’e yakın Maraş çevresine akınlar düzenleyen Türkiye Selçuklu Sultanı I. Mesud’la ilişkilerini düzenledi. Hatta Sultan I. Mesud’un devri boyunca birbirinden kuvvet alan ikilinin ilişkileri ile Türkiye Selçukluları ve Nureddin arasında uyum oldu.
6 – İbnü’l Esir’e göre Nureddin Zengi:
“İslam öncesindeki ve zamanımıza kadar İslam Devri’ndeki meliklerin geçmişlerini okudum. Dört büyük halifeden ve Ömer b. Abdülaziz’den beri adil melik Nureddin’den daha ahlaklısına rastlamış değilim.”
7 – Selahaddin’e göre Nureddin:
“Merhameti ve yumuşaklığıyla birlikte heybetli ve kendisinden korkulan biriydi.”
8 – Nureddin, Kudüs’ün fethinden yaklaşık yirmi yıl önce Halep’te memleketi Ahterin’e nispetle Ahterini olarak bilinen “sanatında benzeri görülmemiş” bir ahşap ustasını çağırdı.
“En güzelini ve en sağlamını üretecek şekilde çalış.” diyerek, ondan Mescid-i Aksa için bir minber yapmasını istedi.
9 – Nureddin, büyük devlete evrilme sürecinde II. Kılıç Arslan’ın saltanatını ve meşruiyetni tartışmaya açarak ülkesini hakimiyeti altına almaya çalıştı.
Mısır, Libya ve Yemen’i fethetmekle güçlenmişti. Bununla birlikte İstanbul’u da almak istiyordu. İstanbul’a giden yol ise II. Kılıç Arslan’ın hakimiyetindeki Anadolu’dan geçiyordu.
10 – Nureddin Zengi’nin soyu için kaynaklar ne dedi?
Soyunun Sabyu kabilesinden geldiği belirtilmiştir. Bu kabile hakkında Ali Sevim, bu kabilenin özellikle Kıpçak Türklerinden olma ihtimalini ifade etmiştir. Bununla birlikte Yılmaz Öztuna ise Zengi’nin atalarının Avşar boyuna mensup olduğunu yazmıştır. Türkmen beylerinin kökenleri hakkında bilgi veren Faruk Sümer, Zengiler’in Türk Memlük ailesi olduğunu belirtmekle yetinmiştir.